LUTPULLA MUTELLİP (1926-1945)

    Lutpulla Mutellip, 1926'da İli Vilayeti' nin  Nilka Nahiyesi'nde doğdu. Babası Hezim, okumuş bir kişiydi, onu küçüklüğünde "Lutup" diye adlandırırdi. Bu sebepten şair, küçüklüğünde yazdığı bütün şiirlerinde "Lutup" mahlasını kullanmıştır. Lutpulla Mutellip, 1932' de Gulca şehrindeki Tatar İlkokulunda tahsiline başladı. İlkokulu bitirdikten sonra, 1938' e kadar Rus Ortaokulunda okudu. Rus dili ve Rus edebiyatı hakkında bilgi sahibi oldu.

  1937' de şiir yazmaya, yazdıklarıni yayımlamaya basladi. Onun şiirleri İli Gazetesi ve diğer kucuk gazetelerde uzun müddet sürekli olarak yayimlandi. 1939' da Urumci eğitim fakültesine girdi. 1941 yılında Şin Jiang (Doğu Türkistan) Gazetesi'ne tayin edildi. 1943 yılında Şing Şi - Say hükümeti tarafından Aksu'ya sürüldü.  Burada Aksu Gazetesi'nde çalışmaya başladı.  Burada   Cenup Şamili (Güney Rüzgarı) adli edebiyat sayfası oluşturan şair, bu sayfada Nim Şehit, Bilal Azizi gibi vatansever sairlerin  şiirlerini yayimlamak yoluyla vatanseverlik fikrini yaymaya  calisti.
    1944 yılında yazdığı Yaşaş Üçün Küreş (Yaşamak için savaşmak),  Hiyalçan Tilek (Hayalci Dilek) adli şiirlerinde halkını savaşmaya çağırdı. Aksu' da Go Mindang' a karşı "Uckunlar İttifakı" adında bir teşkilat kurdu. Bu teşkilat,  çiftçileri silahli bir ayaklanma çıkarmak amacıyla birleştirdi. Fakat bazı hainlerin onu ele vermesi neticesinde Lutpulla Mutellip ve arkadaşları tutuklandı. 
      18 Eylül 1945 tarihinde arkadaşları ile birlikte ölüme mahkum edildi.  Lutpulla Mutellip, idam edilmeden evvel, bulunduğu hücrenin duvarına kanıyla şu iki mısrayı yazmıştır:

            Bu ken zemin men üçün boldi devzeh,

            Yaş gülimni hasan kildi mangır ebleh.

             (Bu geniş topraklar benim için oldu cehennem,

              Genç gülümü hazan etti hunhar düşman.)

Vatan İçin

Vatan yüreğin ve ciğerin senin,
Vatan için kaygılandırıyor, vatan için gül,
Vatan için damla damla aksın kanin,
vatan için kanlı savaşta ölmek bahttir.

Diktir dağları, güldür bahçeleri, bahardir çağları,
Şehir, köy ve bozkirlarinin altındır toprakları.
Senin hayat terazindir, vadi ve tarlaları,
Sana semsiyedir her bir yaprağı.

Vatan için dökülen kan asla soğumaz, ve
Vatan için bastığın yere asla kir konmaz.
Vatan için savaşan halk asla yenilmez,
Vatan için kurban olanlar ebediyen ölmez.

                                           Bilal Azizi