Turgun ALMAS (1924-)

Turgun Almas hem bir tarihçi hem de bir şairdir. 1924'te Kaşgar Tokkuzak nahiyesinde doğmuştur. Fakir bir ailenin çocuğudur. İlkokulu kendi şehrinde okuduktan sonra 1939' da babasıyla Gulca' ya göç etti. Sonrasında Gulca' dan Urumçi' ye gelerek öğretmen okulunda tahsil görmeye başladı. Kayıtmaymiz yani Dönemeyeceğiz adlı ilk şiiri 1940'ta yayımlandı. 1942'de öğretmen okulunu bitirdikten sonra Karaşehir'e tayin edildi. 1943 yılında Çin hükümeti onu milliyetçilikle suçladı ve hapse attı. 1945 yılında hapisten çıktı ve kendi şehri Kaşgar' a döndü. İlkokul öğretmeni olarak işe başladı. Sonrasında bir öğretmen okuluna müdür olarak atandı. 

Bu dönemde Mektepke (Okula), Ömringge Bak (Ömrüne Bak), Ümitlik Hiyallar (Umutlu Hayaller) adlı şiirleriyle halkını Çin baskısına karşı savaşmaya çağırdı. Özellikle Mektepke şiiri çok beğenildi. 

1947'de Turgun Almas ve arkadaşlarının katılımıyla Kaşgar' da büyük bir gösteri düzenlendi. 1947'de hükümete muhalefet etmek suçuyla tutuklandı. Kaşgar Yenişehir'de askeri cezaevine konulan şair burada çok büyük işkenceler gördü. Turgun Almas, bu işkencelere boyun eğmedi ve şiirlerini yazmayı sürdürdü. Kamuoyunun baskısı neticesinde 8 Nisan 1948'de şair serbest bırakıldı.  Aynı yılın ağustos ayında Gulca'daki Elma adlı gazetede çalıştı. Sonra Urumçi'ye gidip Şin Jiang Edebiyat Sanatı dergisinde çalışmaya başladı.
   1945'ten beri yazdığı şiirler, 1957' de Pekin Milliyetler Neşriyatı tarafından Tarin Şamalları (Tarım Rüzgarları) yayımlandı. 1982'de Kaşgar Uygur Neşriyatı tarafından Tang Seher (Tan Seher) adlı şiir kitabı yayımlandı. Şairin bazı eserleri İngilizce, Rusça, Çince, Türkçe ve diğer kardeş Türk lehçelerine aktarıldı. 

Şairin şiirlerinin en büyük özelliği, lirik ve epik görüşlerin bir araya getirilmesi, kullandığı dilin sade, canlı ve öz Uygur Türkçesi olmasıdır.